PERGANTIAN KERAJAAN THAI TIPIS HARAPAN BAGI PERDAMAIAN PATANI
.
วารสาร SURAT ฉบับที่ 119 กันยายน 2568 หน้าที่ 6-7
แปลโดย ชินทาโร่ ฮาร่า
.
ความขัดแย้งด้วยอาวุธที่ปาตานีดำเนินมาเป็นเวลาหลายศตวรรษ และสองทศวรรษผ่านไปตั้งแต่ความขัดแย้งรอบใหม่ระลอกใหม่ปะทุขึ้นมา การเจรจาสันติภาพระหว่างรัฐบาลไทยกับบีอาร์เอ็นมักจะได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองและการเปลี่ยนรัฐบาลที่กรุงเทพฯ
.
ทุกครั้งที่รัฐบาลใหม่ถูกตั้งขึ้นมา ประชาชนปาตานีก็ต้องตั้งคำถามว่า การตั้งรัฐบาลใหม่นั้นเป็นโอกาสสำหรับการสร้างสันติภาพที่มีความหมายมากกว่าสำหรับปาตานีหรือไม่
.
ประเด็นเร่งดวนสี่ประเด็นของ อนุทิน ชาญวีรกูล ไม่มีประเด็นสันติภาพปาตานีเลย วันที่ 7 กันยายนเป็นหน้าใหม่ของการเมืองที่กรุงเทพฯ ในการปราศรัย เขากำหนดสี่ประเด็นหลักที่จะได้รับความสำคัญในการปกครองได้แก่ เศรษฐกิจ ความมั่นคง ภัยธรรมชาติและปัญหาสังคม แต่สิ่งที่ทำให้ประชาชนในภาคใต้คือ ไม่มีประเด็นเจาะจงที่พูดถึงการแก้ไขความขัดแย้งที่ปาตานี
.
ในความขัดแย้งด้วยอาวุธที่ดำเนินมาเป็นสองทศวรรษได้คร่าชีวิตของผู้คนหลายพันคน ความขัดแย้งนี้เกิดจากนโยบายทางการเมืองของรัฐบาลต่าง ๆ ที่ผ่านมาแต่ยังดำเนินจนถึงทุกวันนี้ โดยมีการเลือกปฏิบัติ ความไม่เป็นธรรม และความล้มเลวในการเจรจาสันติภาพที่ถูกเลื่อนตลอดตามเหตุผลทางการเมืองหรือการปกครอง จนถึงประชาชนปาตานีต้องอยู่ภายใต้การครอบงำของชาตินิยมไทย
.
สี่ประเด็นหลักของ อนุทิน ชาญวีรกูล สะท้อนวิธีคิดแบบชาตินิยมเก่า ที่มองข้ามความขัดแย้งที่ปาตานีที่ยืดยาวที่มองว่า การเจรจาเพื่อสร้างสันติภาพนั้นไม่ใช่ความรับผิดชอบของนายกรัฐมนตรี ปล่อยให้บาดแผลต้องนองเลือดจากรุ่นสู่รุ่น นอกจากไม่ได้เป็นวาระสำคัญของประเทศ การสร้างสันติภาพอันแท้จริงก็แค่เป็นวาทกรรมที่ไม่อาจเป็นจริง ทุกครั้งที่มีการเปลี่ยนรัฐบาล กระบวนการสันติภาพก็ต้องหยุดชะงัก
.
อนุทิน ชาญวีรกูลได้ครองตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสำหรับเวลาสี่เดือนตามวิกฤตทางการเมืองที่กรุงเทพฯ ในช่วงต้นปี 2025 หลังจากรัฐบาลของแพทองธาร ชินวัตรให้เกิดปัญหาความมั่นคงและถูกปลดออกจากตำแหน่งตามคำพิพากษาของศาลรัฐธรรมนูญ หลังจากนั้นเมื่อวันที่ 3 มกราคม 2025 ภูมิธรรม เวชยชัยรักษาการแทน
.
การเปลี่ยนแปลงนั้นให้ความหวังใหม่ว่า คณะมนตรีชุดใหม่นั้นจะวางยุทธศาสตร์สันติภาพเพื่อจังหวัดชายแดนภาคใต้/ปาตานี และรัฐบาลก็แสดงความประสงค์ที่จะแต่งตั้งคณะเจรจาชุดใหม่ ซึ่งอาจจะเป็นความพยายามที่ทำให้การเจรจาที่หยุดชะงักตั้งแต่ปลายปี 2024 มีความเข้มแข็งอีกครั้ง
.
อย่างไรก็ตาม ความล่าช้าในการแต่งตั้งหัวหน้าคณะพูดคุย และความไม่ชัดเจนในยุทธศาสตร์ให้เกิดความสงสัยในหมู่ผู้สังเกตการณ์และผู้อำนวยความสะดวกมาเลเซียและนักต่อสู้ปาตานี และมันก็สิ้นสุดโดยไม่มีความกระจ่างใด ๆ มาเลเซียยังเป็นผู้อำนวยความสะดวกหลักในกระบวนการสันติภาพปาตานี และสถานะของมาเลเซียที่เป็นประธานอาเซียนก็เปิดโอกาสให้ประเด็นปาตานีถูกนำไปสู่ระดับภูมิภาค
.
ประเด็นความขัดแย้งที่ปาตานีเป็นหนึ่งในประเด็นหลักที่ถูกกล่าวถึงในเสวนาสันติภาพระดับอาเซียน พร้อมกับประเด็นบังซาโมโรที่ฟิลิปปินส์และอาเจะห์ที่อินโดนีเซีย ประชาชนปาตานีก็อยากมีพัฒนาการเท่ากับกระบวนการสันติภาพของพื้นที่เหล่านี้ซึ่งมีผลสำเร็จสำคัญหลายอย่าง
.
สันติภาพจะไม่เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติ แต่จำเป็นต้องมีความเจตจำนงทางการเมืองอย่างจริงจังของ อนุทิน ชาญวีรกูล เพื่อให้มีการพูดคุยที่มีส่วนร่วมของทุกฝ่าย (inclusive) และยังต้องมีความร่วมมืออย่างใกล้ชิดกับผู้อำนวยความสะดวกและบรรดาผู้เชี่ยวชาญ (นานาชาติที่สังเกตการพูดคุย) หากไม่มีการจัดการเหล่านี้ มีความเสี่ยงว่า กระบวนการจะชะงักต่อไป ส่วนประชาชนปาตานีคงต้องแบบภาระที่เกิดจากความไม่แน่นอน
.
ประชาชนปาตานีเข้าใจถึงความโลภของรัฐบาลไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน พวกเขราจึงไม่คาดหวังอะไรจากรัฐบาลไทย ทั้งใหม่และเก่า รัฐบาลชุดไหนก็เหมือนกัน ประชาชนปาตานีเป็นเหยื่อของการเมืองกรุงเทพฯ ประเด็นของปาตานีแค่เป็นเดิมพันในการต่อรองทางการเมืองสำหรับพรรคการเมืองทุกพรรคในประเทศไทยเพื่อชนะเก้าอี้ในการเลือกตั้งและเข้าไปในรัฐสภาที่กรุงเทพฯ
.
ในเมื่อพรรคการเมืองบางส่วนยังถูกครอบงำโดยทหาร และทหารยังครอบงำนโยบายภาคใต้ ความหวังเพื่อสร้างสันติภาพนั้นแค่เป็นภาพลวงตาเท่านั้น ประชาชนปาตานีต้องใช้ชีวิตในพื้นที่ภายใต้การควบคุมของทหาร ส่วนชนชั้นนำทางการเมืองไทยสลับบทบาทกันเพื่อผลประโยชน์และอำนาจ
.
ประชาชนปาตานีต้องตระหนักว่า กระบวนการสันติภาพไม่สามารถถูกกำหนดโดยรัฐบาลกลางอย่างเต็มที แต่ประชาชนมีสิทธิที่จะส่งเสียง กำหนดอนาคตของพวกเขา และมีเสรีภาพเพื่อปลดแอกจากการปกครองแบบอาณานิคมเชิงโครงสร้างที่ดำเนินนโยบายผสมกลมกลืนมาเป็นเวลาหลายศตวรรษ ตราบใดที่กระบวนการไม่มีส่วนร่วมของทุกฝ่าย และเสียงของประชาชนปาตานีไม่ได้รับการรับฟัง สิ่งที่เรียกว่าเป็นกระบวนการสันติภาพก็แค่ละคนเวทีภายใต้การครอบงำของสยามบนดินแดนปาตานี
.
สันติภาพที่แท้จริง มิใช่ของขวัญที่มอบจากกรุงเทพฯ หากแต่เป็นสิทธิของประชาชนปาตานี ที่จะเรียกร้อง ต่อสู้ และปกปักรักษามรดกซึ่งเป็นผลจากหยาดเหงื่อและความเพียรพยายามของบรรพชนในอดีต
.
หมายเหตุ :
1. The Motive เปิดพื้นที่ของการสื่อสาร ทำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ
2.บทความนี้ แปลจาก วารสาร SURAT ฉบับที่ 119 กันยายน 2568 หน้าที่ 6-7 แปลโดยชินทาโร่ ฮาร่า ซึ่งทาง The Motive เล็งเห็นถึงประโยชน์จากบทความดังกล่าวเพื่อให้ผู้อ่านได้ทำความเข้าใจต่อกระบวนการสันติภาพปาตานีจากมุมมองของฝ่ายที่เห็นต่างจากรัฐ และได้รับอนุญาตการแปลความจากกองบรรณาธิการของวารสาร SURAT ซึ่งเป็นวารสารภาษามลายู (รูมี-ยาวี) ที่เผยแพร่อยู่ในต่างประเทศและพื้นที่ปาตานี/ชายแดนใต้ ในรูปแบบของไฟล์พีดีเอฟ มีลักษณะของการส่งต่อในอีเมลล์ เพื่อสื่อสารเรื่องราวสถานการณ์ความขัดแย้งระหว่างรัฐไทยกับขบวนการเอกราชปาตานีในปัจจุบัน