ภาพจำ 17 ปี โศกนาฏกรรม และความทรงจำที่ตากใบ

การสลายการชุมนุมหน้า สภ.ตากใบ จ.นราธิวาส เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2547 โดยเหตุการณ์เริ่มต้นจากการชุมนุมของชาวบ้านเพื่อเรียกร้องความเป็นธรรมให้กับชุดรักษาความปลอดภัยหมู่บ้านจำนวน 6 ฅน ที่ถูกจับกุมตัวก่อนหน้านี้ ช่วงเกิดเหตุการณ์มีจำนวนผู้ชุมนุมทยอยมารวมตัวกันจากหลักร้อยเป็นหลักพัน รวมทั้งมีชาวบ้านในพื้นที่นั้นมามุงดูด้วย จนเจ้าหน้าที่ตำรวจร่วมเจ้าหน้าที่ทหารต้องทำการปิดล้อมพื้นที่และสลายการชุมนุมในเวลาต่อมา.

จากการสลายการชุมนุมในครั้งนั้นส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตในพื้นที่ชุมนุมทันที 6 ฅน จากการสั่งการให้ผู้ชุมนุมถอดเสื้อนอนราบกับพื้นพร้อมมัดมือไขว้หลังด้วยเสื้อของตัวเอง และมีการจับกุมกลุ่มผู้ชุมนุมทั้งหมดจำนวน 1,370 ฅน ขึ้นบนรถทับซ้อนกัน 3-4 ชั้น จึงมีผู้เสียชีวิตในเวลาต่อมาอย่างน้อย 85 ฅน และถูกจับกุมอีกประมาณ 1,300 ฅน.

The Motive ได้นำภาพวันเกิดเหตุการณ์เมื่อปี พ.ศ.2547 มาเทียบกับทัศนียภาพปัจจุบัน (พ.ศ.2564) ในเขตพื้นที่ดังกล่าว ปรากฏว่าร่องรอยของตัวอาคาร กำแพง ป้ายสถานที่ และสถานที่สนามเด็กเล่น รวมถึงต้นไม้ถูกรื้อถอนและปรับปรุงใหม่โดยสิ้นเชิง.

อย่างเช่น อาคารโรงพักได้มีการรื้ออาคารหลังเก่าและสร้างตัวอาคารใหม่จำนวน 4 ชั้นที่ก่อสร้างด้วยปูนและอิฐ ตัวกำแพงและป้ายสถานที่สนามเด็กเล่นถูกเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงเป็นศาลานั่งคอย พร้อมสร้างท่าเรือของตำรวจ สภ.ตากใบ ต้นไม้ถูกโค่นทิ้งออกไป.แต่กระนั้นก็ตามยังคงมีร่องรอยบางส่วนที่สามารถมาปะติดปะต่อกับภาพเก่าได้อีก เช่น ตัวสะพานคอยร้อยปีที่เชื่อมระหว่างเกาะยาวกับตัวอำเภอตากใบ แม้แต่ศาลาในสนามเด็กเล่นยังคงมีให้เห็นอีกทั้งสองหลัง นอกเหนือจากนั้นไม่มีให้เห็นอีกเลย.

ภาพนี้ถ่ายในสนามเด็กเล่นที่มีผู้ชุมนุมนอนเรียงราบกับพื้นและเอามือไขว้หลัง

แต่การเปลี่ยนแปลงในภาพนี้ คือ สนามเด็กเล่นถูกรื้อออกหมดแล้ว เหลือเพียงแค่ศาลาและลานกว้าง แม้กระทั่งกำแพงก็ถูกรื้อและสร้างใหม่เช่นเดียวกัน

การสร้างใหม่ หรือ การปรับปรุง ถือว่าเป็นการทำลายทัศนียภาพเดิมไม่ให้เหลือร่องรอยความทรงจำที่เกิดขึ้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2547 โดยใช้งบประมาณในการสร้างใหม่ถึง 136,000 บาท

ภาพนี้ในวันเกิดเหตุการณ์สลายการชุมนุมที่ตากใบ ผู้ร่วมชุมนุมก็ถูกบังคับให้นอนราบกับพื้นเช่นเดียวกัน
.
แต่ที่เห็นยังเหมือนเดิมอยู่ คือ ศาลาพักใจของชาวบ้านเวลาเดินทางมาทำธุระที่ สภ.ตากใบ ทั้งภาพเก่าและใหม่ยังคงเหมือนเดิม

ภาพนี้เป็นภาพที่เจ้าหน้าที่ตำรวจสั่งการผู้ชุมนุมให้ถอดเสื้อผ้า นอนราบเรียงยาว และเอามือไขว้หลัง ริมแม่น้ำที่กั้นกลางระหว่างชุมชนบ้านเกาะยาวกับตัว อ.ตากใบ
.
หากผู้อ่านสังเกตดูดีๆ เราจะเห็นแม่น้ำและสะพานข้ามไปชุมชนบ้านเกาะยาว ที่เรียกว่าสะพานคอยร้อยปี ซึ่งสิ่งที่เห็นการเปลี่ยนแปลงที่ชัดที่สุดหลังเกิดเหตุการณ์สลายการชุมนุมที่ตากใบ คือ การสร้างสะพานคอบร้อยปีเส้นใหม่ ขนาบข้างกับเส้นเก่ายาวถึง 345 เมตร
.
และจะเห็นต้นไม้ที่ถูกโค่นลงไปแล้ว 1 ต้น ซึ่งหากลงไปอีกนิดจะมีท่าเรือของ สภ.ตากใบอยู่ด้วย ทั้งที่ก่อนเกิดเหตุการณ์สลายการชุมนุมท่าเรือดังกล่าวยังไม่มี

ภาพนี้เป็นภาพที่เจ้าหน้าที่ตำรวจสั่งการผู้ชุมนุมให้ถอดเสื้อผ้า นอนราบเรียงยาว และเอามือไขว้หลัง หน้า สภ.ตากใบ
.
ซึ่งการเปลี่ยนแปลงทัศนียภาพตลอดระยะเวลา 17 ปี (ตั้งแต่ปี 2547-2564) ในภาพสิ่งที่เห็นได้ชัดที่สุด คือ การเปลี่ยนแปลงของตัวอาคารโรงพัก ซ้ายมือจะเห็นโรงพักหลังเก่าที่ถูกทำลายไปแล้ว ส่วนด้านซ้ายมือจะเห็นโรงพักหลังใหม่ที่พึ่งสร้างขึ้นมาใหม่หลังเกิดเหตุการณ์สลายการชุมนุมที่ตากใบ